Tarihçe
TARİHÇE
Belde, Arzular ve Kabaköy yerleşimlerinin birleşmesiyle meydana gelmiştir. Yerleşim, Bizans döneminde Leri/Lerin (Λερί, Λερίν) bölgesinde olup Leri piskoposluğunun da merkezi konumundaydı. Kabaköy yerleşiminde, günümüzde cami olarak kullanılan Aya Sofya adı verilen kiliseyi Bryer ve Winfieldt 6. yüzyıla tarihlendirmektedir.[2] 9. yüzyılda Leri piskoposluğunun kurulmasıyla muhtemelen tarihi kilise de tamir görerek Aya Sofya adını almış ve 1737 yılında camiye çevrilene kadar kilise olarak kalmıştır.[3]
1518 ve 1530 yılı Osmanlı kayıtlarında Arzular yerleşiminin adı "Sobran" olarak geçmekte olup bu tarihlerde köyde sadece Hristiyan nüfus yaşamaktaydı.[4] 1591 tarihli Avârız Defterinde de "Sobran" yerleşiminde avârız vergisine konu sadece Hristiyan hane bulunmaktaydı. 1642 tarihli Avârız Defterine göre, 1518 ve 1591 yılı kayıtlarında ismi yer almayan Kabaköy yerleşiminin adı da "Kabakilise" olarak bahsedilmiştir. Yine bu tarihli deftere göre Sobran köyünde Müslüman ve Gayrimüslim, Kabakilise ve Aşağı Sobran köylerinde sadece Müslüman olmak üzere avârıza konu haneler bulunmaktaydı.[5] 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı esnasında Gümüşhane ile birlikte günümüz yerleşimi de Ruslar tarafından bir süreliğine ele geçirilsede Osmanlı karşı saldırısı sonrasında 1829 yılında Rus ordusunun geri çekilmesi esnasında bir kısım Hristiyan halkta onlarla birlikte bölgeyi terk etmeye başlamıştı. Ayrıca yaşanan savaşlar nedeniyle bölgede yaşanan otorite boşluğunun oluşturduğu karışıklıklar ve bölgenin en önemli gelir kaynağı olan madencilik faaliyetlerinin 19. yüzyıl ortalarından itibaren bitmesiyle, tarımsal faaliyetlerin de son derece kısıtlı bölgeden Osmanlı toprakları içerisindeki diğer yerlere ya da Rusya idaresindeki topraklara Müslüman ve Hristiyan göçleri başlamış olup Sobran'dan da başka yerlere Hristiyan göçleri yaşanmıştır.[6] Yaşanan göçler sonucunda 1876 yılı sayımına göre, Sobran köyünde 20 hanede 70 kişi, Kabakilise köyünde ise 30 hanede 75 kişi yaşamaktaydı.[7]
1935 yılı nüfus sayımında Gümüşhane'nin merkez kazasının Kovans nahiyesine bağlı görünen Sobran (Arzular) köyünde 528, Kabakilise (Kabaköy) köyünde de 611 kişi yaşamaktaydı[8] Her iki köyün ismi de ilerleyen yıllarda değiştirilerek günümüzdeki adlarını almışlardır. Arzular köyü, 1999 yılında belde statüsü almaya hak kazanmış ve Arzular beldesi adını almıştır. Arzular beldesi, 2007 yılından sonra Kabaköy köyüyle birleşmiş olup 2011 yılında da Arzularkabaköy adını almıştır.[9]
Genel bilgiler
Arzularkabaköy beldesi; Osmangazi, Fatih, Ekinciler, Esentepe, Mezire ve Gaziler olmak üzere 6 mahalleden oluşmaktadır.
Coğrafya ve ulaşım
Belde, Gümüşhane il merkezine 20 km uzaklıktadır.[10]
Nüfus
Nüfus Bilgileri 2018 2019
Merkez
Osman Gazi Mah.
2.081
2.382
Merkez
Fatih Mah.
782
1.081
Merkez
Ekinciler Mah.
316
321
Merkez
Gaziler Mah.
296
489
Merkez
Esentepe Mah.
253
450
Merkez
Mezire Mah.
92
87
TOPLAM : 3.820 :4.810
Yönetim
Belediye başkanlığı
Seçildiği yıl
Belediye başkanları[10]
2019
Çetin Rıza Tanış (MHP)
2014
Necati Uçan (AKP)
2009
Özcan Kadakal (AKP)
2004
Yaşar Tanış (BĞMSZ)
1999
Mustafa Uçan (FP)
Kaynakça
^ "Arzular, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 4 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2019.
- ^Intagliata, Emanuele (2019). "Geç Antik Çağ'da Tzanika'nın (Kuzeydoğu Anadolu) sınır savunma sistemine ilişkin notlar" (PDF). Belleten 297. Türk Tarih Kurumu, s. 6. Erişim tarihi: 3 Şubat 2020.
- ^Sinclair, Thomas Alexander (1989). Eastern Turkey: An Architectural & Archaeological Survey, Volume II (İngilizce). London: The Pindar Press. s. 140. ISBN 0-9077132-33-2 |isbn= değerini kontrol edin: length (yardım).
- ^Demir, Alpaslan (2011). "XVI. Yüzyılda Koğans Nahiyesi: Nüfus ve Yerleşme". International Journal of History. History Studies. 3 (2), s. 142. Erişim tarihi: 3 Şubat 2020.
- ^Demir, Alpaslan (2012). "1642 Tarihli Avârız Defterine Göre Koğans Kazası" (PDF). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. DergiPark. 11 (2), s. 505-529. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^Saylan, Kemal (2016). "XIX. Yüzyılda Gümüşhane Sancağında Yaşanan Gayrimüslim Göçleri". Karadeniz İncelemeleri Dergisi. DergiPark, 20, s. 275-292. Erişim tarihi: 3 Şubat 2020.
- ^Saylan, Kemal (2014). GÜMÜŞHANE İdari, Sosyal ve Ekonomik Tarih (1850-1918) 1. Baskı. İstanbul: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları. s. 224. ISBN 978-605-63476-5-8.
- ^"Genel Nüfus Sayımı” TC Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü, Cilt:59, Sayı:75, Sf:336, Yıl:1937. URL: http://www.mku.edu.tr/files/200-0cfb0f06-28b5-4acf-9ed8-138ec43c4d95.pdf. Erişim: 3 Şubat 2020
- ^"Gümüşhane İli Merkez İlçesi Arzular Beldesinin İsminin "Arzularkabaköy" Olarak Değiştirilmesine Dair Karar". KONTDER - Mahalli İdare Kontrolörleri Derneği. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2020.
- ^a b c d e f g h i j k "Arzularkabaköy Belediyesi". YerelNet.org.tr. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2019.